Ortopedik Rehabilitasyon
Kas ve iskelet sistemi hastalıklarını ve bu yapıların yaralanmalarını ve bozukluklarını tedavi etmeyi amaçlayan bir tıp alanıdır. Fizik tedavi var rehabilitasyon gerektiren çoğu bireyde kas kemik eklem tendonlar ve bağları hasarlanmış olabilir sporda sakatlanmış olabilir veya trafik kazası kaynaklı bir hasar, fonksiyonel kayıp veya bir hareket kaybı olabilir .
Bel fıtığı boyun fıtığı sık oluyor ve diğer omurga eğrilikleri spor sakatlıkları eklem kireçlenmeleri ameliyat sonrası hareket kabiliyetinde düşmeler kemik kırıkları , eklemsel çıkıklar , kas ve tendon yırtıkları aynı zamanda ayak bileği,omuz, diz, kalça gibi eklemlerdeki ağrı ve hareket problemlerinde ortopedik rehabilitasyon gerekir.
Ortopedik bir problemi olan hastalarda biz Palmer&Still ailesi olarak yoğunlukla fizik tedavi ekipmanlarıyla elektroterapi, manuel terapi yaklaşımları aynı zamanda kişiye özgü egzersiz tedavileri etkili sonuçlar üretiyoruz. Bir hastayı tedavi etmeden önce kesinlikle çok iyi öyküsünün ve hastalığı oluşturan etkilenimini oluşturan problemlerini altyapısına inceliyoruz bunları tespit ediyoruz tedavi programlamada da daha detaylı analizleri bize sunduğu bilgiler doğrultusunda kişiye özel tedavi yaklaşımları kişiye özel egzersiz mi fonksiyonel terapiler gerçekleştiriyoruz.
Hangi Durumlarda Uygulanır?
Ortopedik rehabilitasyon, kas-iskelet sisteminde oluşan hasarların iyileştirilmesini ve hareket kabiliyetinin yeniden kazandırılmasını hedefleyen özel bir tedavi sürecidir. Genellikle travma, cerrahi müdahale veya uzun süreli hareketsizlik sonrası uygulanır.
Aşağıdaki durumlar ortopedik rehabilitasyonun en sık kullanıldığı alanlardandır:
Spor Yaralanmaları: Kas yırtıkları, burkulmalar, bağ ve menisküs yaralanmaları sonrası hızlı ve güvenli iyileşme sağlar.
Kırık ve Çıkıklar: Alçı ya da ameliyat sonrası kas gücünün geri kazanılması ve eklemlerin yeniden hareket etmesi için uygulanır.
Eklem ve Omurga Problemleri: Boyun, sırt ve bel ağrıları; omurga fıtıkları ve dejeneratif eklem hastalıklarında hareket kabiliyetini artırır.
Ortopedik Ameliyatlar Sonrası: Kalça veya diz protezi gibi büyük cerrahilerden sonra fonksiyonel bağımsızlığı geri kazandırır.
Kronik Kas-İskelet Ağrıları: Uzun süreli kas spazmları veya eklem sertliklerini azaltmaya yardımcı olur.
Duruş (Postür) Bozuklukları: Skolyoz veya kifoz gibi duruş bozukluklarının ilerlemesini önlemeyi ve ağrıyı azaltmayı hedefler.
Ortopedik rehabilitasyon, her hastanın ihtiyacına göre kişiselleştirilir. Böylece hem ağrı azalır hem de kişi günlük yaşamına daha hızlı dönebilir.
Ameliyat Sonrası Rehabilitasyon Süreci
Ortopedik rehabilitasyon, ameliyat sonrası dönemde iyileşme sürecinin en önemli parçalarından biridir. Ameliyat tek başına yeterli değildir; vücudun yeniden güçlenmesi, eklem hareket açıklığının kazanılması ve ağrı kontrolü için doğru bir rehabilitasyon planı gerekir.
Ameliyat sonrası süreç genellikle şu aşamalardan oluşur:
1. İlk Değerlendirme ve Planlama
Ameliyatın türüne göre uzman fizyoterapist tarafından bir değerlendirme yapılır. Bu değerlendirme sonucunda kişiye özel bir rehabilitasyon programı oluşturulur.
2. Ağrı ve Şişliğin Kontrolü
İyileşmenin ilk günlerinde ağrı ve ödemi azaltmaya yönelik manuel terapi, soğuk uygulamalar ve hafif mobilizasyon teknikleri uygulanır.
3. Kas Gücünün Yeniden Kazandırılması
Zamanla uygun egzersizlerle kaslar güçlendirilir, eklemler desteklenir ve vücut dengesinin yeniden sağlanması hedeflenir.
4. Hareket Açıklığının Artırılması
Eklem sertliklerini önlemek için pasif ve aktif egzersizlerle hareket kabiliyeti geri kazandırılır. Bu aşama, özellikle diz ve kalça protezi gibi büyük ameliyatlar sonrasında çok önemlidir.
5. Fonksiyonel Rehabilitasyon
Hasta, günlük yaşam aktivitelerine güvenli bir şekilde geri dönecek seviyeye getirilir. Gerekirse denge çalışmaları, yürüme eğitimi veya özel cihaz destekleri uygulanır.
6. Takip ve Destek Süreci
Rehabilitasyon tek bir seansla bitmez. Düzenli takiplerle iyileşme hızı kontrol edilir, gerekirse program güncellenir.
Ameliyat sonrası doğru rehabilitasyon, hem iyileşme süresini kısaltır hem de yeniden sakatlanma riskini azaltır. Bu nedenle sürecin mutlaka uzman eşliğinde yürütülmesi gerekir.
Ortopedik Rehabilitasyon Yöntemleri
Ortopedik rehabilitasyon, tek bir yöntemden ibaret değildir. Hastanın yaşına, ameliyat türüne, yaralanmanın derecesine ve yaşam tarzına göre kişiye özel bir plan hazırlanır. Amaç; ağrıyı azaltmak, hareket kabiliyetini artırmak ve vücudu eski fonksiyonuna kavuşturmaktır.
Aşağıda kliniklerde en sık kullanılan ortopedik rehabilitasyon yöntemlerini bulabilirsin:
Manuel Terapi Teknikleri
Fizyoterapist tarafından elle uygulanan bu yöntem, kas gerginliklerini azaltır, eklem hareket açıklığını artırır ve ağrıyı hafifletir. Özellikle boyun, bel ve omuz bölgesinde oldukça etkilidir.
Egzersiz ve Fonksiyonel Antrenmanlar
Kas gücünü yeniden kazandırmak ve hareketleri kontrol altına almak için kişiye özel egzersiz programları uygulanır. Bu egzersizler başlangıçta hafif tempolu olur, süreç ilerledikçe güç ve dayanıklılık artırılır.
Fizyoterapi Cihazlarıyla Destek
Ultrason, elektrik stimülasyonu, lazer veya sıcak-soğuk uygulamalar gibi teknolojik destekler; ödemin azaltılmasına, dolaşımın hızlanmasına ve ağrı kontrolüne yardımcı olur.
Denge ve Koordinasyon Çalışmaları
Özellikle alt ekstremite yaralanmaları veya ameliyatları sonrası dengeyi yeniden kazanmak için özel egzersizler yapılır. Bu sayede kişi daha güvenli hareket edebilir.
Yürüme Eğitimi ve Mobilizasyon Teknikleri
Ameliyat sonrası ya da kırık rehabilitasyonunda hastaların yürüme paternini düzeltmek, baston veya yürüteç kullanımını öğretmek oldukça önemlidir.
Ev Programı ve Hasta Eğitimi
Klinik seanslarının yanı sıra hastaya evde uygulayabileceği egzersizler öğretilir. Böylece iyileşme süreci hızlanır ve kalıcılık sağlanır.
Tedavi Süreci Nasıl İşler?
Ortopedik rehabilitasyonda tedavi süreci, her hastaya aynı şekilde uygulanmaz. Çünkü her yaralanma, ameliyat veya ağrı durumu birbirinden farklıdır. Bu nedenle süreç, kişiye özel planlanır ve adım adım ilerler. Amaç; ağrıyı azaltmak, hareket kabiliyetini geri kazandırmak ve kişinin güvenle günlük yaşamına dönmesini sağlamaktır.
İlk Muayene ve Değerlendirme
Tedavi süreci, detaylı bir değerlendirmeyle başlar. Uzman fizyoterapist, hastanın ameliyat geçmişini, ağrı düzeyini, hareket kabiliyetini ve hedeflerini analiz eder. Bu aşama, doğru bir planın temelidir.
Kişiye Özel Tedavi Planı
Elde edilen bulgulara göre hastaya özel bir rehabilitasyon programı hazırlanır. Bu programda egzersizler, manuel terapi teknikleri, cihaz destekleri ve ev programı yer alabilir.
Aktif Tedavi Aşaması
Bu aşamada amaç; kasları güçlendirmek, eklem hareketlerini artırmak ve ağrıyı kontrol altına almaktır. Seanslar sırasında hastanın gelişimine göre program düzenli olarak güncellenir.
Fonksiyonel Rehabilitasyon
Hasta artık temel hareketleri daha rahat yapmaya başladığında, denge ve koordinasyon çalışmaları devreye girer. Yürüme eğitimi, denge tahtaları ve dirençli egzersizlerle günlük hayata dönüş kolaylaştırılır.
Ev Egzersizleri ve Takip
Klinik tedavisini desteklemek amacıyla hastaya evde yapabileceği egzersizler verilir. Bu sayede iyileşme süreci hızlanır ve kalıcı hale gelir.
Son Kontrol ve Sürdürme Programı
Rehabilitasyon süreci tamamlandığında, kas gücü ve eklem hareketleri son kez değerlendirilir. Gerekiyorsa koruyucu egzersizlerle sürecin sürdürülebilirliği sağlanır.